Elektronik ortamda yayınlanan içeriklerin gerçek, güncel ve hukuka uygun niteliklere sahip olup olmadığına ilişkin bir ön denetim mekanizması mevcut olmamakla birlikte, böyle bir denetimin temel hak ve özgürlüklere aykırı olacağı aşikardır. Ancak kişilik haklarını zedeleyici, hakaret içeren, yanıltıcı vb. içeriklerin de elektronik ortamlarda yayınlandığı görülmektedir.

Kişilik haklarını zedeleyici, hakaret içeren, yanıltıcı vb. içeriklerin internet ortamından kaldırılması mağduriyet yaşayanlar açısından önem arz etmektedir. Bu yazı ile internet ortamında yer alan içerik sebebiyle kişilik haklarının ihlal edilenlerin hukuki hakları ve yasal prosedür hakkında bilgi paylaşılacaktır.

İnternet ortamında yer alan içeriklerin kaldırılmasına ilişkin yasal süreçten bahsetmeden önce ilgili yasal mevzuat ve mevzuatta yer alan tanımlardan bahsetmek uygun olacaktır. Nitekim internet üzerinde hukuka aykırı içeriklerin kaldırılması 5651 sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun” (“5651 Sayılı Kanun”) ile düzenlenmektedir.

5651 Sayılı Kanun’da yer alan ve internet aktörleri olarak tanımlayacağımız kişilere ilişkin tanımlara yer vermek gerekirse;

İçerik Sağlayıcı: İnternet ortamı üzerinden kullanıcılara sunulan her türlü bilgi veya veriyi üreten, değiştiren ve sağlayan gerçek ve tüzel kişilerdir.

Yer Sağlayıcı: Hizmet ve içerikleri barındıran sistemleri sağlayan veya işleten gerçek veya tüzel kişilerdir.

Erişim Sağlayıcı: Kullanıcılarına internet ortamına olanağı sağlayan gerçek ve tüzel kişilerdir. (Turknet, ttnet, kablonet vb.)

Toplu Kullanım Sağlayıcı: Kişilere belirli bir yerde ve belli bir süre internet ortamı kullanım olanağı sağlayan gerçek veya tüzel kişilerdir. (Okul, işyeri, internet kafe vs.)

Sosyal Ağ Sağlayıcı: Sosyal etkileşim amacıyla kullanıcıların internet ortamında metin, görüntü, ses, konum gibi içerikleri oluşturmalarına, görüntülemelerine veya paylaşmalarına imkan sağlayan veya tüzel kişileri ifade eder.

5651 sayılı Kanun’un 6. maddesi uyarınca, erişim sağlayıcı, kendisi aracılığıyla erişilen bilgilerin, içeriklerin hukuka aykırı olup olmadığını ve sorumluluğu gerektirip gerektirmediğini kontrol etmekle yükümlü olmamakla birlikte, herhangi bir kullanıcısının hukuka aykırı içerikten, 5651 Sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak haberdar edilmesi halinde erişimi engellemekle yükümlüdür.

5651 sayılı Kanun’un 7. Maddesinde toplu kullanım sağlayıcıların yükümlülüklerine yer verilmiştir. Buna göre, ticari amaçla toplu kullanım sağlayanlar, mahalli mülki amirden izin almakla yükümlüdür. Ticari amaçla toplu kullanım sağlayıcılar, ailenin ve çocukların korunması, suçun önlenmesi ve suçluların tespiti kapsamında yönetmelikte yer alan tedbirleri almakla yükümlüdür. Ayrıca ticari amaçla olup olmadığına bakılmaksızın tüm toplu kullanım sağlayıcılar, konusu suç oluşturan içeriklere erişimin engellenmesi ve kullanımına ilişkin erişim kayıtlarını tutmakla yükümlü kılınmıştır.

 Erişim Engellemesi Ve İçeriğin Kaldırılması Hangi Hallerde Mümkündür?

Türk Ceza Kanunu’nda yer alan

• İntihara yönlendirme (TCK 84),
• Çocukların cinsel istismarı (TCK 103/1),
• Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma (TCK 90),
• Sağlık için tehlikeli madde temini (TCK 194),
• Müstehcenlik (TCK 226),
• Fuhuş (TCK 227),
• Kumar oynanması için yer ve imkân sağlama (TCK 228)

suçlarını oluşturduğu hususunda yeterli şüphenin varlığı halinde,

• 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanunda yer alan suçlar
• 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanunda yer alan suçlar
• Özel hayatın gizliliğini ihlal
• Kişilik haklarının ihlali
• 5651 sayılı yasa m.8/A’da belirtilen milli güvenlik ve kamu düzenine ilişkin haller
• Diğer kanunlarda belirtilen hallerde

erişimin engellenmesi veya içeriğin kaldırılmasına karar verilebilir.

5651 sayılı Kanun’un 9. maddesi kapsamında, kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden gerçek ve tüzel kişiler, içeriğin kaldırılmasını içerik sağlayıcı ve yer sağlayıcıdan talep edebileceği gibi sulh ceza hakimine başvurabilmektedir. İçerik ve yer sağlayıcıların bu talepleri en geç yirmi dört saat içinde cevaplandırması gerekmektedir.

5651 Sayılı Kanun’da Yapılan Değişiklik Kapsamında Erişim Engellemesi ve İçeriğin Kaldırılmasında İnternet Sujelerinin Yükümlülükleri

5651 Sayılı Kanun’a 31 Temmuz 2020 tarihide getirilen değişiklikler kapsamında, suç ve ihlal konusu içeriğin kaldırılmasının mümkün olduğu durumlarda, erişim engellemesi kararı yerine içeriğin kaldırılması kararı verilmesi mümkün kılınmıştır. İçeriğin kaldırılması kararını yerine getirecek olan süjeler içerik ve yer sağlayıcıların içeriklerin kaldırılması kararlarının kendilerine iletilmesi halinde en geç 4 saat içerisinde karar gereği işlemi yerine getirmesi gerekmektedir.